maandag 30 januari 2017

Favoriet-Tours

Aan de 2e Van der Heltststraat 25 was gevestigd het Favoriet Reisbureau, een veel te dure naam voor de werkelijkheid, naar zal blijken. De twee bussen met nummer 21 en 22 stonden jarenlang geparkeerd voor de deur van de benedenhuizen. Het waren oude modellen, van ongelijke vorm. Je kon duidelijk zien dat de lichtblauwe verf over de roestvlekken heen was geschilderd. Wijzelf hebben dan ook vaak deze klusjesschilder gezien. Maar wie was hij?

Op 25 huis zelf zat de kapper Hendrik van der Wal. Wij zijn als jongmens daar vaak geweest, later gingen wij naar een adresje aan de Pieter Aertszstraat. Het was een babbelaar die best anti-Duits kon geweest zijn, want daarvoor hadden we 'n scherp gehoor. Doch dan kan achteraan den winkel echt geen reisbureau gevestigd zijn; waar moeten de personeelsleden dan zitten? Het was niet meer dan een administratief adres. We gokken dat het de zoon van Van der Wal is geweest die overigens elders woonde.

De twee bussen waren allicht van (ver) voor de oorlog. Dan moeten die in de bezettingstijd ook dienst gedaan hebben. Als we weten dat de Duitsers zich niet alleen fietsen maar ook andere vervoersmiddelen toeëigenden zouden de twee bussen best Duits geweest kunnen zijn. Na 1945 werden de twee vehikels op een veiling verkocht. De zoon Van der Wal kwam op een idee. Waarom geen amateuristisch reisbureau oprichten en lekker 'n centje bijverdienen? Echt autokeuring zoals tegenwoordig bestond nog niet. Maar we houden ook de mogelijkheid open dat het een afgedankte bus van het Amsterdams vervoersbedrijf geweest is. De ongelijkheid in model spreekt dit weer tegen.

Als bewijs hiervoor dient de reclame voor een dagtour door de Bloeiende Betuwe. De voornamelijk buurtbewoners stapten in en bleven uren door onbekend gebied rijden, zonder ook maar iets te horen. Geen reisleider, geen explicatie, de bloemen zeiden genoeg. Dus was de chauffeur een ingehuurde vrachtrijder voor een zondagse schnabbel. Eenhoog woonde een boekhouder, of die wat werk verrichtte is niet bekend. Zowel deze als de kapper stierven in 1972.

Maar wat anders is de reclame in 1951 voor een 7-daagse reis naar Tirol voor ƒ125.
"Luxe touringcar" was het lokkertje. We geloven het mooi niet. Dat daarna geen buitenlandse reizen meer hebben plaatsgevonden zegt dat dit geen succes geweest is. Wellicht zijn de bussen ingezet voor vervoer bij gelegenheid wat de groep ook zij. Een reisleider is hierbij dan niet nodig want die was er niet eens.





















dinsdag 24 januari 2017

Martin Niemöller draait theologisch rond

Al lang geleden las ik het misprijzende oordeel over Martin Niemöller die toch door en door Duitser was, zich 1933-1937 ingezet heeft voor Duitsland, weer militair actief wilde zijn, hetgeen geweigerd, maar dan na 1945 weergekeerd voor de poort van het KZ Dachau een draai maakt. Dit is geenszins politiek maar theologisch, vandaar het fraaie woord ommekeer.

Na 1945 was hij het die de protestante afgevaardigden uit de landen der geallieerden moet omturnen de Duitse Evangelische Kerk in hun gelederen op te nemen. Maar hoe? Theologisch. Goedkoop is schuld bekennen, uitvluchten te maken, maar psychologisch is wel aan de anderen overlaten de verzoening te betrachten. Dat doe je dus door de vergeving in versluierde woorden uit te spreken hetgeen kan (moet) met adequate Bijbelcitaten. Die buitenlanders spelen eigenlijk de rol van God hier...
Du wirst nicht um das Wohl bitten. Wie zo handelt krijgt God gegarandeerd achter zich en voelt Zijn hand op de mond dat het Zijn woorden zijn die de mond zal spreken, als van Jeremia, als van de profeet Niemöller.
19 oktober 1945 komt de Stuttgarter Schulderklärung.

Vele citaten uit Jeremia ('n idee zijner vrouw) als ook Genesis 5: wij allen zijn familie, wij achten de waarden anderen, wij respecteren het heilige, wij behoeven slechts wat wij nodig hebben en wij afwijzen alles wat het voorgaande schade.

Dan..., de delegaties waren verrukt; hun ommekeer, de Duitse protestantse kerk was gered. De persoon werd geëerd en geprezen als nooit te voor en zal spelen een grote rol op internationale vlak.

God laat niemand in de steek.

Ik dacht vroeger zijn vrouw, maar wellicht is het zijn dochter die converteerde naar het Joodse geloof.

Evangelischer Gottesdienst
Martin Niemöllerkirche, Neurenberg.
Voorganger Stefan Ark Nitsche.
22-1-2017 10:06-11:00.
Audio abspielen

donderdag 19 januari 2017

De manke sigarenman Versteeg

Gerardus A. Versteeg was eerder marktkoopman in garnituren totdat hij in 1951 een sigarenzaak kon overnemen aan de 2e van der Helststraat, hoek Pastelstraat. Een armetierig winkeltje met krakende vloer en onooglijke vloerbedekking maar altijd verwarmd.
Hij is geboren in 1902 als Amsterdammer, had ook een stedelijk spraakje. Hierin wist hij met onuitputtelijke moeite te zwammen, op zo een manier dat je niet van hem afkwam. Het leek wel dat hij mij als jongmens mocht maar hij vergist zich, ik ben altijd leergierig!
Ik hem niet, dat geklets is wel even leuk maar houdt dan ook op. Ik kwam vanaf eind 1964 voor mijn Elisabeth Bas, de bolknak die ik toentertijd rookte. Deze was verpakt in een ijzeren doosje dat in feite niet zo onderhevig was aan de buitentemperatuur.
Zijn vrouw Gerardina, vijf jaar ouder dan hij, ontving mij vaak maar kon vanwege haar debiliteit niets aan. Dan riep zij Gerardus die dan mankerwijs de zaak in kwam strompelen en meteen begon te dazen, ook al was hij nog aan het eten geweest. Hoe hij zijn wilde jaren genoten heeft was een gretig gespreks- en fantasiepunt van hem.
Zo is het jaren gegaan totdat hij onverwachts een metalen apparaat te voorschijn haalde waarin je met dubbeltjes kon gokken. Dit vond ik wel te ver gaan. Ik weigerde en ben nooit meer teruggekomen.

Het meest merkwaardige is dat buurman Siliakus met hem bevriend is geweest. Deze is van 1898, dus gelijkwaardige leeftijden maar met veel meer ampleur. Hoe dan een omgang is kan ik mij niet voorstellen. Spraakwater is ook uiting van debiliteit.
Toch scheidden hun wegen daar Versteeg op zijn 67e verhuist naar Nieuw West, vlak bij het winkelcentrum Plein 40-45. Ik kan mij niet indenken dat Siliakus van 1969 tot 1984 naar hem toe gereisd is, omgekeerd evenmin.
Zowel Versteeg als Siliakus overleden in 1985 en waren vereend in stoppen met roken.












maandag 9 januari 2017

Erwin de Borderliner puzzelt

Erwin was al voordat hij door instanties een woning kreeg toegewezen een opvallende verschijning door op een zotte manier te lopen over straat, met zwaaiende rechterarm, voortdurend driftig tot verhit mompelend en anderen aansprekend, alsmede altijd in trainingsbroek. Een boom van 'n kerel met Joodse naam die de kleine roomskatholieke Portugese Rachel vervolgingswaan heeft bezorgd.

Zijn huis moet een enorme beschimmelde vuilnisbelt geweest zijn waar met ontruiming een tweetal vrijwilligers meer dan een maand, misschien wel twee, mee bezig geweest zijn. Als je een matras ziet vol ongerechtigheid begrijp je niet hoe iemand dit uithoudt. En dan komt boven op de afvalstapel een heuse strandwagen, waar heeft hij die in godsnaam vandaan gehaald? Snel werd die door iemand van de buren meegenomen.

Wat hij in huis deed is niet duidelijk. De vensters waren afgesloten met tentzeil, alleen in de woonkamer was een klein stukje open waarmee je nog geen frisse lucht kon binnenlaten.

Hij moet gelezen en gepuzzeld hebben. Bezat honderd of meer boeken van tijdschriftwinkel-kwaliteit. Kende wel een mondje Engels maar Duits is te gek om waar te zijn. Hoe kan de man dan een Duits kruiswoordpuzzel oplossen? Wij trachten een oplossing te vinden:

EXPRESS Donnerstag, 21. Mai 2015






Wij maken dan een korte statistiek van Duitse woorden.
Horizontaal
Germaanse Godheit is Ase, nog bekend van Wagner's der Ring; kent hij die muziek en tekst?
Hofbeambte in ME is Herold; kent hij geschiedenis?
Wissen aneignen is lehren; kent hij het verbum aneignen?
Hoogbouw is Anwesen; kent hij dit nogal ambtelijk-administratieve begrip?
Nederlands adverbum 'enkel' is bloß, hier (door de puzzelrubriek) foutievelijk gespeld met bloss; voor hem een niet courant woordje.
Dikke plank Bohle; warempel, dat lezen wij niet elke dag!
Verticaal
Terreinmotor is Enduro; ons niet bekend.
Spaanse formule-1 rijder: (Fernando) Alonso; hij kijkt toch geen tv?
Ambtelijk besluit Erlaß, hier gespeld Erlass; veel te moeilijk woord.
Einzeller is een celdiertje, veel te moeilijk woord; Amoebe kennen we hier ook (biologie).
Vergelijkbaar is ähnlich, hier gespeld aehnlich; nogal incourant woord voor een amateur.
Franse badplaats is Cannes, je moet de juiste uit vele maar weten!
Tussenwerpsel OHO; bij ons toch eerder AHA! Hij had de laatste aanvankelijk ingevuld.
en last but not least:
Gedicht Ode; Tja, dan moet je wel scholing gehad hebben!
De man schrijft majuskel en minuskel dooreen.

Wij stoppen verder, de man heeft gewoon de geïnverteerde oplossing ingevuld. Is dat niet geschift?