Een waardig Afscheid van de heer G. Van Orden in het Wagnergenootschap op 9 oktober 1979

Nadat ik aangebeld had bij het pand van het Centraal Brouwerij Kantoor aan de Herengracht 282 te Amsterdam, werd ik opengedaan door een mij bekende vrouw met betraande wangetjes. Wat krijgen we nou, dacht ik, wat is er gebeurd?

Voormalig pand Centraal Brouwerij Kantoor - Herengracht 282 Amsterdam

Ik was toentertijd, lid van het Wagnergenootschap te Amsterdam (nu Nederland geheten) en de vereniging vergaderde in dit monumentale pand. Dit werd mogelijk gemaakt door Dr. Herman Hoelen die directeur was van het CBK (het opperhoofd was Hans Wiegel, zelfs 28 jaar tot 11 oktober 2012) alsmede voorzitter van voornoemd genootschap. Alles bij elkaar zaten wij geprivilegieerd in statige zetels, hielden pauze in een negentiende eeuwse keuken in het souterrain maar konden niet 'n  tuin ingaan. Ook had heer Hoelen een piano aangeschaft die best bespeeld kon worden als voorbeelden van muziek van pas kwamen.

Ik was als lid een der jongsten, dat had tot gevolg zeer beleefd behandeld te worden door de ouderen maar dan ook niet meer. Echt Anschluß was er dus niet, op een enkele vriendelijke heer na. Jaren later bedenk je je wel in een sektarisch gezelschap te hebben verkeerd, afgesloten van de buitenwereld die nog altijd fanatiekerwijs wars gromde en tierde van Wagner. Maar de liefde voor diens muziek bleef mij sterken jarenlang vol te houden.

Des avonds de 9e oktober 1979. Ik wandel naar binnen en aan het eind van de lange gang hoor het zeggen: het (bestuurs-)lid de heer G. Van Orden is overleden. Dan komt snel duidelijk dat hij zelfmoord heeft gepleegd. Ik schrik.

Een altijd lacherige man, wellicht op het giechelen af, hetgeen een camouflage geweest had kunnen zijn voor depressiviteit. Zo heeft Van Orden mij eens aangesproken dat ik toch best zelf een lezing kan houden, hij zag mij daar voor aan en ik gevoelde mij gevleid. Maar echt een specialistische kennis van een aspect in de Wagneriana heb ik niet, muzikaal technisch zoals in mijn boek van Carl Dahlhaus ben ik ook niet onderlegd maar dat zijn alle anderen ook niet. Wel tekstueel, historisch en filosofisch.

Herman Hoelen hield (vanaf papier, uit het hoofd spreken was hij onmachtig zoals altijd) een toespraak tot Van Norden (!) met een zeer luide stem, immers de dode was al ver weg. Deze had zijn afscheid nauwkeurig voorbereid met misschien een brief maar vooral met een wenslijst van muziek die op de bijeenkomst gedraaid mocht worden. En dat was niet het slot van Götterdämmerung zoals we zouden verwachten maar een deel uit Verdi's Requiem!

Hiermee was de affaire voorbij, ik beschouw het, trots de droefenis van zijn heengaan, toch nog altijd als een onverwacht opgedrongen en toch weel pijnlijke aangelegenheid.


Noot:
De Stichting Het Centraal Brouwerij Kantoor is opgericht 18 september 1939 voor het behartigen van de belangen van de bierbrouwers in Nederland met name voor de continuïteit van de levering der grondstoffen. In de bezettingstijd werd op 14 december 1942 extra een Stichting Proefstation gevormd voor alle belangen der brouwers. Thans Nederlandse Brouwers geheten en te Den Haag gevestigd.

Een Joods beminnelijk Mannetje kon toch Moeilijkheid veroorzaken

Altijd een aimabel mannetje, van kleine gestalte, een wat geknepen stem maar een ondergrondse vulkaan, hij kon danig driftig worden. Zijn naam klinkt Deens maar hij was origineel van Joodse afkomst en gewis uit het nederige proletariaat. Over de oorlog- en bezettingstijd heeft hij nooit gesproken maar dat doen de meesten ook niet, laat staan in een café.

Het is 9 maart 1979, in Mulder zijn Boudewijn Ietswaart, Janus Derks en K.S. al aanwezig. De laatste had drie weken in de woning van zijn ouders verbleven en ik was nota bene de eerste die hij spreekt!

Maar de Joodse meneer moet weer iets verkeerds gezegd hebben. Harry Mulder met stentorstem valt tegen hem uit, een vermaning, een verwijt wellicht en dan, zo het een psycholoog betaamt, een geruststelling want een caféhouder is ook een zakenman. Het was uit, de jodenman bleef rustig.

Zulks geschiedt natuurlijk als in de loop der tijd klachten binnenkomen, best van een der kellners Theo vanwege een geldgeschilletje en opgevangen door de eigenaar. Vervolgens gaat hij de proband observeren en als... er een begin van incident is slaat hij genadeloos toe. Met goed resultaat.

Het is niet zo dat Harry Mulder tegen Joden is, hij had immers zakenlui die Joods in zijn vriendenkring en zat bij hen aan tafel. Maar die uit de sloppenwijk hebben niet veel beschaving meegekregen, ook niet na de Bevrijding. Natuurlijk zijn het mensen.

M. Keijzer - niet gekroond - weet niets van een vermeende broer.

Het is nacht geworden op 5 juni 2002, twee mensen komen mij op de kruising tegemoet. Ze vragen mij de weg naar M. Keijzer (niet gekroond). Ik antwoord waar de flat is, we babbelen nog wat. Een zegt de broer te zijn en in Dayton, Amerika, WI te wonen. Ook heeft hij het over vrijheid.

Assumburg Buitenveldert

Beiden verheugen zich over een cruise naar de Oostzee met het aandoen van St.-Petersburg.

Ik weet niet meer of er echt afscheid genomen is maar ik zie ze weglopen, rechtsaf draaien, tot mijn verbazing naar de dichtstbijzijnde flat terwijl de bedoelde flat toch twee verder is. Ik blijf eraan denken hoe raar dit is. Vraag dan niet de weg als je toch verkeerd gaat lopen, mor ik.

De volgende dag schrijf ik een brief naar M. Keijzer met het beleefde verzoek om een verklaring. Warempel, de persoon woont inderdaad op dit adres.

Het verlossende telefoontje komt eerst op de tiende. De vrouw met voornoemde naam zegt geen familie te hebben in de VS. Hoogstens een broer in België die iets met de VS heeft maar wat precies is mij ontgaan.

Wat is de betekenis van dit incident?

Twee die een passant aanspreken en in plaats van de naam van de straat of van een flat ongebruikelijkerwijs de familienaam noemen hetgeen een indruk maakt van indiscretie. En na later blijkt de genoemde persoon niet eens te kennen! En naar een andere flat te lopen. Daarenboven heb ik niet eens een Engels accent waargenomen.

Wat mogelijk is dat die twee uit waren op informatie wie op straat liep. Ze zouden zelfs gewacht kunnen hebben totdat ik kwam aanlopen. Dat verandert het verhaal wel, ze wilden mij hebben! Of ze waren uit op beroving maar zagen daar van af. Ik heb de echte M. Keijzer wel bezwaard.